د  موسيقي  الات  :

     د  موسيقي  الات  ډېر  ډولونه  لري   چي  دلته  يې  د  نمونې  په  توګه  يو  څو  الې  راوړو :

     ١ــ  رباب  :

     رباب  لکه په  عکس  کي  چي  يې  وينئ  د  لرګي  څخه  جوړ  سوئ  دئ ،  په  اخره  برخه  کي  يې  د  يوې  خاليګا  پر  سر  د  پسه  د  پوستکي  يوه  ټوټه  مښلول  سوې  ده .  د  سر  څخه  تر  پايه  پوري  پوري  نيژدې  ١٤  تارونه  کش  سوي  دي .  دا  تارونه  څو  يې  د  فولادي  سيم  څخه  او  يو  څو  يې  د  پسه  د  کلمې  څخه  جوړ  سوي  دي  او  د  سپين  هډوکي  څخه  ښکلي  ښکلي  نخشونه  پر  مښلول  سوي  وي . ډېر  ځله  به  يې  رباب  د  چندڼ  د  لرګي  څخه  جوړاوه  ځکه  چي  ښه  بوی  يې  ورکاوه . 

     ٢ ــ  تبلې  :

     تبلې  دوې  دانې  وي  چي  د  ږغونکي  له  خوا  په  دواړو  لاسونو  وهل  کيږي او  زياتره  وختونه  يې  يوه  دانه  د  فلز  څخه  او  بله  دانه  د  لرګي  څخه  جوړه  سوې  وي .  لکه  چي  په  عکس  کي  يې  چي  وينئ  د  حيوان  پوستکی  يې  پر  سر  ور  اچولئ  دئ  او  دغه  پوستکي  يې  د  څو  تارونو  په  واسطه  کشوي  تر  څو  ښه  ږغ  و  باسي .      

   

      ٣ ــ  هارمونيه  :

     ارمونيه  د  نريو  فلزي  ورقو  څخه  جوړه  سوې  ده 

د  يوې  پردې  په  واسطه  هوا  ور  ننوزي  او  په  دغه  ورقو

کي  تيريږي ،  د  دغي  هوا  په  واسطه  کله  چي  ږغونکی 

د  هري  ورقي  پر  ځای  ګوته  کښېکاږي   هغه  ورقه  ږغ

  راباسي .

     ٤ ــ  ديره :

     ديره  خلک  د  دريې  په  نامه  هم  بولي . ديره  يو دايروي  را  تاو  سوئ  ګردی  لرګی  دئ  چي  چمبر  يې  بولي  پر  مخ  باندي يې  د  پسه  يا  هوسۍ  پوستکی  ور  اچولې  دئ .  د  لرګي په  دننه  کي  يې  وړې  وړې  الغې ( حلقې )  او  يا  زنګولې ور  بندي  کړي  وي  چي  د  ږغولو  پوخت  کي  د  ديرې  پر  ږغ  سربېره  د

 الغو ( حلقو ) يا  زنګولو  ږغ  هم  اورېدل  کيږي .  ديره  زياتره  د

ښځو  له  خوا  ږغول  کيږي .

     ٥ ــ  تولکه  ( شپېلۍ ) :

     چي  څوک  يې  توله  هم  بولي  د  يوه  نل  څخه  چي  کله  د  لرګي  څخه  او  کله  بيا  د  فلز  څخه  جوړه  سوې  وي .  پر  يوه  سر  يې  سړی  خوله  ايږدي  او  سا  پکښي  پو  کوي .  د  خولې  سره  نژدې  يې  يو  سوری  ورکړئ  وي  چي  تر  هغه  ږغ  راوزي  او  کښته  خوا  ته  يې  څلور  سوريان  ور  کړي  وي  چي  پر  هغو  باندي  ګوتي  ايږدي .  د  ګوتو  د ايسته  کولو  او  ايښودلو  په  واسطه  د  تولکي  څخه  ډول  ډول  ږغونه  را  وزي .  تولکه  د  ٣٠  يا  ٤٠  سانتي  مترو  په  اندازه  اودوالی  لري .    

      ٦ ــ  ښکر  :  

     چي  ملنګانو  به  د  غوايي  څخه  ښکر  را  پرې  کړې  وو  او  ښه  به  يې  ښکلئ  کړئ  وو  په  نري  سر  باندي  به  يې  خوله  ور  کښېښودله ،  سا  به  يې  پکښي  پو  کړه  او  يو  ډول  ږغ  به  يې  ترې  و  ايست  چي  له  دې  لاري  به  يې  د  خلکو  توجه  ځانته  را  و  ګرځول  او  د  هغو  څخه  به  يې  د  فقر  ( مرستي )  غوښتنه  وکړه .         

      ٧  ــ  ډول  :

     ډول  د  پښتنو  يو  ډېره  مشهوره  او  پېژندل  سوې  د  موسيقي  اله  ده .  د  ډول  څخه  پښتانه  د  جنګ  او  خوښۍ  او  په  ځينو  وختونو  کي  يو  د  بل  د  خبرول  د  پاره  کار  اخلي . 

     کله  چي  د  پښتنو  په  کورنۍ  کي  کومه  خوښي  را  پېښه  سي  نو  ډولونه  وهي  او  ملي  اتڼونه  ور  ته  کوي .

     ډول  د  لرګي  څخه  جوړ  سوئ  وي  او  لکه  په  عکس  کي  چي  يې  وينئ  پر  دواړو  سرونو  يې  د  حيوان  پوستکئ  ور  اچول  سوئ  وي  چي  دواړي  خواوي  يې  د  دوو  لاسونو  په  واسطه  وهي .          

     د  روژې  په  مبارکه  مياشت  کي  به  د  پېشلمي  د  پاره  د  خلکو  د  راويښولو  د  پاره  هم  خلکو  ډول  واهه  چي  خلک  راويښ  سي  او  پېشلمی  وکړي .

     د  موسيقي  څخه  خلک  د  کار  کولو  په  وخت  کي  هم  کار  اخلي .  کارګران  په  حرکت  راولي  او  ډېر  ښه  کار  کوي  ځکه  به  خلکو  د  بېګار  او  اشر  په  وخت  کي   ډولونه  وهل  کېده .